Tuż po operacji bariatrycznej możesz nie czuć się zbut dobrze. Pacjenci często zgłaszają, że są obolali, osłabieni i przygnębieni. W odzyskaniu równowagi fizycznej i psychicznej pomogą Ci specjalne ćwiczenia. Dowiedz się, jak ćwiczyć w domu, aby przyspieszyć regenerację organizmu i nie dopuścić do komplikacji pooperacyjnych. Rehabilitacja po operacji bariatrycznej jest podstawowym elementem procesu zdrowienia. Ćwiczenia oddechowe są niezwykle ważne, ponieważ zwiększają pojemność płuc, wzmacniają mięśnie oddechowe i poprawiają ruchomość przepony oraz stawów klatki piersiowej. Stosowanie rehabilitacji pulmonologicznej jest zalecane nie tylko po operacjach bariatrycznych, ale również jako wsparcie w leczeniu astmy oskrzelowej, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc i COVID-19. Odpowiednie ćwiczenia oddechowe mogą znacząco przyspieszyć powrót do zdrowia i poprawić ogólne samopoczucie pacjenta po operacji.

Ćwiczenia po operacji – czy to ważny element?

Chirurgiczne leczenie otyłości, zwane operacjami bariatrycznymi, stosuje się u pacjentów z otyłością II stopnia i towarzyszącymi schorzeniami (np. cukrzycą typu 2, nadciśnieniem tętniczym, chorobą zwyrodnieniową stawów) oraz przy otyłości III stopnia, zwanej także olbrzymią. Zabiegi te wykonuje się przy użyciu dwóch głównych metod, obie w pełnym znieczuleniu ogólnym. Pierwsza z nich to tradycyjna laparotomia, polegająca na wykonaniu pełnego nacięcia brzucha od mostka do pępka, aby uzyskać dostęp do żołądka i układu pokarmowego oraz odpowiednio je zmodyfikować.

Operacje bariatryczne metodą klasyczną przeprowadza się obecnie bardzo rzadko. Najczęściej stosowaną techniką jest laparoskopia, która polega na wykonaniu kilku małych nacięć w powłokach brzusznych. Przez te nacięcia chirurg wprowadza specjalne prowadnice, zwane trokarami, a w nich umieszcza narzędzia chirurgiczne.

Niezależnie od wybranej techniki operacyjnej, kluczowe jest, aby pacjent po operacji jak najkrócej pozostawał w łóżku. Unikanie długotrwałego unieruchomienia jest ważne, aby zapobiec powikłaniom pooperacyjnym, takim jak zakrzepica, zator płucny czy zapalenie płuc. Każdy ruch, zarówno w pozycji siedzącej, jak i stojącej, powoduje napięcie mięśni brzucha i tułowia, co przyspiesza proces gojenia się rany oraz lepsze dotlenienie organizmu. Aby wspomóc te procesy, pacjent powinien jak najszybciej po operacji, jeszcze w szpitalu, wykonywać odpowiednie ćwiczenia, w tym pionizację ciała, gimnastykę oddechową oraz ćwiczenia przeciwzakrzepowe.

Ćwiczenia oddechowe po bariatrii

Po operacji klasycznej możesz odczuwać ból w okolicy rany pooperacyjnej oraz całego brzucha. Natomiast po laparoskopii ból często pojawia się w klatce piersiowej i splocie słonecznym, promieniując do lewego barku, łopatki i ręki. Wynika to z wypełnienia jamy brzusznej dwutlenkiem węgla podczas zabiegu, co przesuwa przeponę w kierunku płuc, podrażniając nerw przeponowy. Choć ból ten zazwyczaj nie jest intensywny, może utrzymywać się przez kilka godzin. W odpowiedzi na dyskomfort, możesz oddychać płytko i wolniej, jednak aby przepona wróciła na swoje miejsce, a gaz szybciej się uwolnił, konieczne jest głębokie oddychanie. Dostarczając organizmowi więcej tlenu, przyspieszysz jego regenerację po operacji.

Ćwiczenia oddechowe po operacji bariatrycznej:

• Ćwiczenia z oporem: Możesz wykonywać je samodzielnie za pomocą butelki napełnionej do połowy wodą. Wydychaj powietrze przez słomkę do butelki, powodując bulgotanie wody. Alternatywnie, z pomocą fizjoterapeuty lub trenera oddechu, używaj specjalnego urządzenia z trzema kulkami do treningu głębokiego oddechu – wydychając powietrze, unieś i przytrzymaj kulki w górze.
• Ćwiczenia ruchowe: Usiądź na łóżku z opuszczonymi nogami i rękami splecionymi na kolanach. Wdychając głęboko powietrze przez nos, unieś ręce do góry, a następnie, wydychając powietrze przez usta, opuść ręce.

Na czym polegają ćwiczenia?

Ćwiczenia oddechowe polegają na wykonywaniu cykli oddechowych (wdechów i wydechów) według określonego wzoru i w zalecanych pozycjach ciała. Na wzór oddechowy składają się:

• Częstotliwość oddechów: Liczba oddechów w ciągu jednej minuty.
• Miarowość oddechów: Regularne powtarzanie oddechów w równych odstępach czasu, zarówno w spoczynku, jak i podczas wysiłku.
• Stosunek wdechu do wydechu: Proporcje czasowe wdechu, zatrzymania na wdechu (jeśli występuje), wydechu oraz zatrzymania na wydechu (jeśli występuje).
• Tor oddechu: Może być górnożebrowy (ruch uniesienia klatki piersiowej w kierunku głowy podczas wdechu), dolnożebrowy (rozszerzenie klatki piersiowej podczas wdechu), przeponowy (uwypuklenie nadbrzusza podczas wdechu) lub mieszany, łączący powyższe.
• Symetryczność ruchów klatki piersiowej: Równomierność ruchu prawej i lewej strony klatki piersiowej podczas oddychania.
• Zaangażowanie pomocniczych mięśni oddechowych: Praca dodatkowych mięśni w trakcie wdechu i wydechu, na przykład mięśni brzucha.
• Oddech przez nos lub usta.
• Dodatkowe zachowania: Takie jak oddech przez przymknięte usta, dodatkowy wdech lub wydech po zakończeniu normalnego oddechu, westchnienia podczas wydechu oraz wymuszona pozycja ciała.

Kiedy wykonujemy ćwiczenia oddechowe?

Wskazania do wykonywania ćwiczeń oddechowych obejmują kilka kluczowych aspektów zdrowotnych. Przede wszystkim są one zalecane w przypadku chronicznej duszności i trudności w oddychaniu, które mogą znacząco obniżać jakość życia pacjenta. Ćwiczenia te są również pomocne dla osób cierpiących na niewydolność płuc, prowadzącą do zmniejszenia wydolności fizycznej. Problemy psychospołeczne wynikające z chorób układu oddechowego, częste hospitalizacje oraz powtarzające się zaostrzenia objawów również wskazują na potrzebę rehabilitacji oddechowej. Ponadto, wszelkie nieprawidłowości w procesie wymiany gazowej, takie jak hipoksemia, stanowią istotny powód do wdrożenia ćwiczeń oddechowych. Kwalifikacja do tego rodzaju rehabilitacji zawsze odbywa się pod nadzorem lekarza, a zadaniem fizjoterapeuty jest nauka pacjenta prawidłowych technik oddychania oraz utrzymanie mięśni oddechowych w dobrej kondycji.