Czym jest post przerywany?

Trendy dotyczące diet pojawiają się i zanikają, przynosząc ze sobą różnorodne podejścia do zdrowego odżywiania. W minionych latach obserwowaliśmy mody na diety-cud, takie jak dieta kopenhaska, zgodna z grupą krwi, paleo czy detoks owocowo-warzywny. Jednak obecnie jednym z najbardziej popularnych nurtów stał się post przerywany. Uznawany za skuteczny sposób na utrzymanie zdrowia i osiągnięcie smukłej sylwetki. Czy jednak metoda okna żywieniowego jest rzeczywiście bardziej efektywna niż inne „modne” diety? Czy pomijanie posiłków jest zdrowe, a jeśli tak, to jakie są potencjalne skutki uboczne?

Czym jest nowa dieta?

Post przerywany, znany również jako Intermittent Fasting (IF), reprezentuje koncepcję żywienia opartą na czasowym ograniczeniu przyjmowania pokarmów. W wyznaczonym, spersonalizowanym przedziale czasowym, zwanym oknem żywieniowym, dopuszczalne jest spożywanie posiłków. Po zakończeniu tego okna, następuje faza poszczenia, podczas której jedzenie jest wykluczone, a jedyną akceptowaną substancją jest czysta woda.

Post przerywany, zwany również oknem żywieniowym, to rodzaj restrykcji żywieniowej, opierający się na cyklicznym stosowaniu okresów ograniczeń jedzenia naprzemiennie z okresami, w których jedzenie nie podlega żadnym ograniczeniom.

Choć to podejście może wydawać się nowatorskie, to w rzeczywistości nie jest nową koncepcją. Post stosowany ze względów zdrowotnych czy duchowych odgrywał znaczącą rolę w wielu kulturach i religiach. Znaną zarówno starożytnym Grekom, jak i m.in. katolikom (wielki post) czy wyznawcom islamu (ramadan).

Na czym polega post przerywany?

Okresy poszczenia obejmują zazwyczaj przedziały czasowe od 12 godzin do nawet miesiąca, podczas których jedzenie lub picie jest całkowicie lub częściowo ograniczone. W ramach diet stosujących podejście postu przerywanego, wyróżnia się różne formy, takie jak:

post naprzemienny – dni postu i dni spożywania pokarmów naprzemiennie, przykładowo spożywanie jednego posiłku dziennie w poniedziałek, środę i piątek, a w pozostałe dni jedzenie bez ograniczeń;
post całodniowy – stosowanie całkowitego lub częściowego postu przez 1-2 dni w tygodniu, na przykład dieta 5:2, gdzie przez 2 dni spożywa się 400-500 kcal dziennie, a przez 5 dni nie ma ograniczeń;
jedzenie ograniczone czasowo – wykorzystanie okna żywieniowego, w którym jedzenie jest dozwolone, podczas gdy przez resztę dnia utrzymuje się post, np. post 16:8, polegający na 16-godzinnym postu i 8-godzinnym oknie jedzenia, np. od 10:00 do 18:00.

Post przerywany – najważniejsze zasady

Podstawowym założeniem diety Intermittent Fasting jest ustalenie określonego czasu na spożywanie posiłków oraz okresu, w którym organizm przechodzi w stan poszczenia. To kluczowy podział, który stanowi fundamenty postu przerywanego.

Jeśli chodzi o wybór produktów spożywczych, nie istnieją ściśle określone składniki zalecane lub odradzane. Decyzje dotyczące kształtu diety zależą od indywidualnych upodobań smakowych oraz stanu zdrowia. Kluczowe jest, aby posiłki były zrównoważone pod względem składników odżywczych, co pozwoli na pełnowartościowe odżywienie organizmu, nawet przy skróconym czasie spożywania pokarmów.

Kaloryczność posiłków jest dostosowywana do dodatkowych celów. Na przykład w przypadku redukcji masy ciała konieczne jest obniżenie spożycia energii poniżej całkowitego dziennego zapotrzebowania. Warto zauważyć, że sam post przerywany, bez osiągnięcia ujemnego bilansu energetycznego, nie przyczyni się do utraty masy ciała.

Czy post przerywany jest dla każdego?

Post przerywany jest skierowany do konkretnej grupy odbiorców. Stanowi on alternatywę dla osób prowadzących intensywny tryb życia, które mają ograniczony czas na regularne przygotowywanie i spożywanie posiłków. W przypadku tego modelu żywieniowego, dieta opiera się na mniejszej liczbie posiłków o większej objętości. Spożywanych w określonych przedziałach czasowych, gdy mamy więcej dostępnego czasu na konsumpcję. Taki sposób żywienia może być korzystny również dla osób doświadczających uczucia ciężkości po jedzeniu lub borykających się z problemami ze snem. Dłuższe okresy bez przyjmowania pokarmów sprzyjają pozytywnemu wpływowi na trawienie oraz funkcjonowanie układu pokarmowego.

Kto nie może stosować tego rodzaju diety?

Model żywieniowy oparty na poście przerywanym, który określa czas spożywania posiłków, nie jest zalecany dla:

• kobiet w okresie ciąży i karmiących piersią,
• osób borykających się z zaburzeniami odżywiania,
• pacjentów z problemami hormonalnymi,
• osób doświadczających problemów z układem pokarmowym,
• chorych z cukrzycą i zaburzeniami gospodarki glukozowej lub insuliny,
• intensywnie trenujących lub wykonujących pracę fizyczną.

Wady i zalety

Zaletą postu przerywanego jest brak możliwości podjadania po zakończeniu okna żywieniowego. Umożliwia to skuteczniejszą kontrolę spożywanej ilości energii oraz zwiększa szanse na efektywną redukcję masy ciała.

Niektórzy zwolennicy tego modelu żywienia zauważają istotną poprawę jakości snu. Zamykając okno żywieniowe w godzinach wczesnowieczornych, unikają uczucia ciężkości przed pójściem spać. Część spożywanego posiłku jest strawiona przed snem, co przyczynia się do spokojniejszego i bardziej efektywnego snu.

Niestety, mimo licznych zalet, post przerywany niesie ze sobą również pewne ryzyko. Część osób traktuje czas otwartego okna żywieniowego jako pretekst do spożywania różnorodnych produktów w nadmiarze. To zjawisko może prowadzić do przejadania się w krótkim czasie, co z kolei utrudnia osiągnięcie efektów redukcyjnych diety. Nadmierna konsumpcja w krótkim czasie może obciążać układ pokarmowy, powodując dolegliwości gastryczne, takie jak ból brzucha czy wzdęcia.