Współczesna medycyna opiera się na międzynarodowej klasyfikacji chorób. Pomaga ona w trafnym diagnozowaniu i leczeniu pacjenta. Klasyfikacja ta jest szczególnie pomocna w przypadku chorób psychiatrycznych, kardiologicznych i zakaźnych. Niemniej jednak istnieją choroby, które niejako wymykają się temu podziałowi. Jednym z najczęściej występujących zespołów, który nie jest ujęty w międzynarodowej klasyfikacji, jest zespół metaboliczny. Choć nie stanowi on odrębnej jednostki chorobowej, to zbiera razem kilka różnych chorób, które często występują razem. Zespół metaboliczny, zwany tez zespołem X, obejmuje co najmniej trzy z pięciu różnych przypadłości. Warto zaznaczyć, że choroby te zazwyczaj nakładają się na siebie oraz wzajemnie się wywołują. Sprawia to, że w ostatnich latach coraz większą uwagę przykłada się do diagnozowania oraz leczenia zespołu metabolicznego. Czym jest zespół metaboliczny i jak go leczyć? Czy jest na niego jeden lek, który pozwala się go pozbyć?

Zespół metaboliczny= grupa różnych chorób.

Na zespół metaboliczny składają się następujące choroby:

• otyłość trzewna, charakteryzowana przez zbyt wysoki obwód talii – u mężczyzn 94 centymetry lub więcej, a u kobiet 80 centymetrów lub więcej,
• zbyt wysokie stężenie trójglicerydów bądź przyjmowanie leków obniżających ich poziom. Podwyższone ponad normę stężenie trójglicerydów prowadzi do przyspieszonego rozwoju miażdżycy,
• obniżenie stężenia HDL, którego to często określa się mianem „dobrego cholesterolu” i który chroni nas przed rozwojem miażdżycy,
• podwyższone ciśnienie tętnicze (ciśnienie skurczowe wynoszące 130 lub więcej, a rozkurczowe 85 lub więcej) lub przyjmowanie leków przeciwnadciśnieniowych,
• nieprawidłowa glikemia na czczo bądź rozpoznana wcześniej cukrzyca typu drugiego.

Pamiętaj, że nie wszystkie warunki muszą zostać spełnione, by móc rozpoznać zespół metaboliczny. Do postawienia diagnozy wystarczy, że mamy przynajmniej trzy z pięciu powyższych kryteriów. W naszej populacji najczęściej mamy do czynienia z otyłością, nadciśnieniem tętniczym oraz nieprawidłowymi stężeniami lipidów we krwi.

Zespół metaboliczny – jeden wynik wielu problemów?

Podstawową przyczyną zespołu metabolicznego jest nadwaga, brak ruchu oraz niezdrowa dieta. Głównym czynnikiem pojawienia się zespołu jest nadmierna ilość brzusznej tkanki tłuszczowej, która powoduje rozwinięcie się insulinooporności. Należy podkreślić, że otyłość jest chorobą, która ma istotną komponentę zapalną. Z czego to wynika? W przypadku otyłości, szczególnie brzusznej, dochodzi do nadprodukcji prozapalnych cytokin. Te z kolei mogą prowadzić do niekorzystnych zmian w naszym profilu lipidowym, nadciśnienia tętniczego oraz rozwinięcia się cukrzycy typu drugiego. Warto również zaznaczyć, że w przypadku niektórych chorób mamy do czynienia ze znacznie wyższym ryzykiem rozwinięcia się zespołu metabolicznego. Do czynników ryzyka zaliczamy:

• zespół policystycznych jajników,
• chorobę oraz zespół Cushinga,
• zespół bezdechu sennego oraz inne zaburzenia snu,
• niedoczynność tarczycy,
• nadmierne spożycie alkoholu,
• stres, depresja,
• niedostateczna aktywność fizyczna oraz długotrwałe unieruchomienie,
• czynniki genetyczne oraz społeczne.

Zespół metaboliczny – wspólne źródło wielu problemów?

Patogeneza zespołu metabolicznego jest wieloczynnikowa. Obecnie wydaje się, że choroby składające się na zespół metaboliczny pozostają ze sobą w zależności. Przykładowo nadciśnienie tętnicze jest czynnikiem ryzyka wystąpienia cukrzycy typu drugiego. Cukrzyca typu drugiego nierzadko powoduje zaburzone stężenia lipidów w naszej krwi. Tym samym często ciężko stwierdzić, która choroba wywołała którą. Wiadomo jednak, że u podstawy zespołu metabolicznego leży zbyt wysoka masa ciała. Należy zaznaczyć, że zespół metaboliczny wiąże się z wysokim ryzykiem rozwinięcia się chorób sercowo-naczyniowych takich jak:

• choroba wieńcowa oraz zawał mięśnia sercowego,
• udar niedokrwienny mózgu,
• przyspieszona miażdżyca oraz neuropatia obwodowa,
• niealkoholowe stłuszczenie wątroby i niealkoholowe zapalenie wątroby,
• dna moczanowa.

Diagnoza, która powinna skłaniać do działania

Często zdarza się, że choroby takie jak nadciśnienie, dyslipidemia oraz cukrzyca rozpoznawane są równocześnie bądź też w odstępie kilku tygodni. Diagnoza ta może być szczególnie trudna, jeżeli zgłaszamy się do lekarza w związku z zawałem bądź też udarem, a wcześniej myśleliśmy o sobie jako o osobach zdrowych. Diagnoza zespołu metabolicznego powinna skłaniać nas do zadbania o nasze zdrowie. Ważnym jest, aby regularnie przyjmować przepisane przez lekarza leki. Są one kluczową częścią terapii chorób takich jak nadciśnienie czy też dyslipidemia. Równocześnie nie należy rezygnować z nich na rzecz paramedycznych produktów, które mają za zadanie obniżać cholesterol czy też ciśnienie. Produkty te najczęściej nie działają lub działają zbyt słabo.

Leczenie

Zrzucenie zbędnych kilogramów prowadzi najczęściej do obniżenia ciśnienia i stężenia złego cholesterolu oraz ułatwia nam kontrolowanie stężenia cukru we krwi. Redukcja masy ciała jest znacznie trudniejsza niż regularne przyjmowanie leków. Nic dziwnego – na każdym kroku otacza nas pyszne i apetycznie wyglądające jedzenie. Pamiętaj jednak, że schudnięcie jest możliwe. Najważniejsze jest, aby w miarę możliwości zredukować ilość przyjmowanych kalorii. Warto również omówić z lekarzem prowadzącym farmakologiczne metody leczenia otyłości. Często zdarza się, że najkorzystniejszą metodą leczenia otyłości jest metoda operacyjna. Chirurgia bariatryczna jest z jednej strony skuteczna, a z drugiej pozwala na wydłużenie życia.