Senność po posiłku to zjawisko, które może wynikać zarówno z naturalnych procesów fizjologicznych, jak i pełnić rolę wskaźnika potencjalnych problemów zdrowotnych. Kiedy jednak warto zwrócić uwagę na senność po posiłku i co może być powodem chęci spania po jedzeniu? Jak skutecznie poradzić sobie z tym stanem i poprawić ogólne samopoczucie?

Zastanówmy się, jakie czynniki mogą wpływać na pojawienie się nadmiernej senności po jedzeniu oraz z jakimi lekami może być to związane. Dlatego istotne jest świadome podejście do tego zjawiska oraz, w razie potrzeby, skonsultowanie się z profesjonalistą w celu ustalenia odpowiednich działań mających poprawić jakość snu i ogólne samopoczucie.

Senność po posiłku jako fizjologia

Senności po posiłku można interpretować jako pewnego rodzaju zjawisko fizjologiczne, związane z procesami zachodzącymi w organizmie po jedzeniu. Po spożyciu posiłku dochodzi do zwiększenia ilości krwi kierowanej do jelit, które stanowią główny obszar transportu składników odżywczych. W tym samym czasie dostęp krwi do ośrodkowego układu nerwowego jest ograniczany. W rezultacie pacjent może odczuć senność. Proces trawienia może być skorelowany z uczuciem zmęczenia, jednak to doświadczenie powinno naturalnie ustąpić po krótkim okresie. Nagły wzrost przepływu krwi przez jelita podczas posiłku wywołuje chwilowe uczucie senności po jedzeniu. W przypadku, gdy konieczna staje się drzemka po posiłku, warto skonsultować się z lekarzem, ponieważ może to być spowodowane różnorodnymi schorzeniami. Dodatkowo, częste drzemki po jedzeniu czasem prowadzą do zaburzeń rytmu dobowego oraz problemów ze snem.

Senność po posiłku- przyczyny

Jakie procesy w organizmie zachodzą po spożyciu posiłku? Poziom insuliny podnosi się wskutek zwiększonej ilości glukozy. Rozpoczynają są procesy degradacji składników odżywczych i ich zużycia, które wymagają dostarczenia energii. Stąd odczuwanie lekkiego znużenia lub uczucia senności (bez konieczności zasypiania) może stanowić naturalną reakcję. Szczególnie, gdy poziom glukozy wzrasta znacząco, co w warunkach fizjologicznych może zależeć od rodzaju przyjętego posiłku. Przykładem są obfite dania oraz te zawierające duże ilości prostych węglowodanów.

Zaburzenia gospodarki cukrowo-insulinowej

W sytuacji nieprawidłowości w funkcjonowaniu procesów związanych z regulacją cukru i insuliny. Tak jak to ma miejsce przy insulinooporności, mechanizm regulacji ulega zakłóceniu. W normalnych warunkach poziom glukozy i insuliny we krwi stopniowo obniża się po spożytym posiłku. Natomiast w przypadku insulinooporności stężenie to utrzymuje się na wysokim poziomie. Przyczyną tego stanu może być osłabiona reakcja tkanek na insulinę (zmniejszenie wrażliwości). Skutkiem tego są objawy, takie jak nadmierna senność po jedzeniu, ogólne uczucie zmęczenia, ataki głodu, pragnienie słodyczy, przyrost masy ciała, podrażnienie czy pogorszenie samopoczucia. Takie zaburzenia metaboliczne towarzyszą cukrzycy, często również otyłości, dlatego w tych przypadkach senność po posiłku może również występować.

Zaburzenia pracy tarczycy

Senności po posiłku ma swoje źródło również w nieprawidłowym funkcjonowaniu gruczołu tarczycy. Narząd ten wpływa na metabolizm organizmu. Powszechne osłabienie, brak energii, uczucie senności, trudności z pamięcią, bladość skóry oraz częste odczuwanie zimna – to lista najczęstszych symptomy niedoczynności tarczycy. Stąd też, senność po jedzeniu może być powiązana z ogólnym zmęczeniem wynikającym z nieprawidłowej pracy tarczycy.

Zaburzenia snu

Higiena snu wpływa na wiele aspektów w naszym życiu. Niewłaściwie uregulowany sen oddziałuje nie tylko na uczucie znużenia i senność w ciągu dnia. Zaburzenia snu mają rozległe konsekwencje. Skrócony sne jest związany, między innymi, z pogorszeniem zdolności do wytwarzania insuliny oraz wydłużeniem czasu niezbędnego do regulacji poziomu glukozy po spożytym posiłku.

Nieprawidłowe nawyki żywieniowe

Senność po spożyciu posiłku może być efektem nieprawidłowych nawyków żywieniowych. Pojawia się po spożyciu znaczącej ilości tłustych potraw, co skutkuje uczuciem ciężkości. Wynika to z faktu, że organizm zużywa znaczną ilość energii na trawienie wprowadzonego pokarmu. Senność może także wynikać z spożycia posiłku o dużym udziale prostych cukrów. To z kolei prowadzi do znacznego wydzielania insuliny. Hormonu odpowiedzialnego za metabolizm węglowodanów, co może skutkować hipoglikemią i nasilonym uczuciem senności. Podobne zjawisko może występować przy spożywaniu produktów bogatych w białko. Tryptofan, aminokwas pochodzący z białka, jest używany do produkcji serotoniny, neuroprzekaźnika, który w nadmiarze może powodować wyraźną senność. Aby zmniejszyć ospałość po jedzeniu, zaleca się wprowadzenie zmian w stylu żywienia, takie jak spożywanie mniejszych porcji oraz ograniczenie spożycia potraw tłustych i wysokowęglowodanowych. Nie masz pomysłu na swoją dietę? Skorzystaj z pomocy profesjonalisty!

Senność po posiłku, a przyjmowane leki

Senność po posiłku może być także związana z przyjmowanymi substancjami farmaceutycznymi. Wśród przykładowych preparatów o takim efekcie niepożądanym wskazuje się zwłaszcza leki:

• przeciwdepresyjne,
• przeciwpsychotyczne,
• przeciwbólowe o silnym działaniu, jak przykładowo, opioidowe leki przeciwbólowe,
• obniżające ciśnienie tętnicze krwi
• beznodiazepiny (leki o działaniu przeciwlękowym, uspokajającym, nasennym i przeciwdrgawkowym).

Czym jest reaktywna hipoglikemia?

Potencjalnym źródłem uczucia ospałości po spożyciu posiłku jest hipoglikemia reaktywna. Termin ten odnosi się do zaburzenia w metabolizmie węglowodanów, gdzie obserwuje się obniżenie stężenia glukozy we krwi poniżej < 70 mg/dl 3–5 godzin po jedzeniu. Poza nadmierną sennością w przypadku hipoglikemii reaktywnej, dostrzega się poniższe symptomy:

• palpacje serca,
• nadmierne wydzielanie potu,
• podwyższone ciśnienie krwi,
• uczucie niepokoju,
• drżenie rąk,
• ciągłe uczucie głodu,
• utrata sił.

Nie znamy źródła hipoglikemii reaktywnej. Najprawdopodobniej wynika ona z niewłaściwego stylu życia, takiego jak brak aktywności fizycznej, nieregularne spożywanie posiłków, niezdrowo zbilansowana dieta czy też duża ilość spożywanych produktów zawierających proste cukry.