Temperatury sięgają zenitu, a w ostatnim czasie pogoda jest wyjątkowo przytłaczająca. Jeśli jesteś po operacji bariatrycznej, szczególnie należy uważać o bezpieczeństwo. Osoby, które przeszły ten zabieg, muszą być szczególnie czujne na sygnały swojego ciała, aby uniknąć przegrzania i odwodnienia. Wysokie temperatury mogą stanowić niemałe wyzwanie. Jednak dzięki odpowiednim metodom można cieszyć się letnimi dniami bez obaw. W poniższym artykule podpowiemy, jak skutecznie radzić sobie z upałem, zachować odpowiednie nawodnienie oraz unikać niebezpieczeństw związanych z przegrzaniem, aby letnie miesiące były bezpieczne i pełne radości.

Czym jest przegrzanie organizmu?

Hipertermia, czyli przegrzanie organizmu, to stan, w którym temperatura ciała wzrasta z powodu narażenia na wysokie temperatury otoczenia. Gromadzenie się nadmiaru ciepła w ciele zmniejsza jego zdolność do chłodzenia, co prowadzi do zmniejszenia pocenia i utrudnia oddawanie ciepła do otoczenia. Przyczyną mogą być nadmierne ekspozycje na słońce, gorące kąpiele, długotrwałe przebywanie w wysokich temperaturach, intensywny wysiłek fizyczny oraz zbyt ciepłe ubranie. Niektóre leki, takie jak diuretyki, antyhistaminiki, leki rozszerzające naczynia i antydepresyjne, mogą również prowadzić do hipertermii. Najbardziej narażone są dzieci, osoby starsze, pacjenci z nadczynnością tarczycy, cukrzycą, chorobami serca, osoby pod wpływem alkoholu oraz odwodnione.

Warto zauważyć, że hipertermia jest także wykorzystywana w medycynie, szczególnie w onkologii, do leczenia nowotworów. Kontrolowane podgrzewanie pomaga hamować wzrost komórek rakowych lub powoli je niszczyć.

W skali globalnej każdy z nas doświadcza skutków ocieplenia klimatu i stale rosnących temperatur. Od lat 50. XX wieku średnia temperatura na Ziemi wzrasta o 0,2°C na dekadę, co wpływa na wszystkie organizmy żyjące na naszej planecie.

Jakie objawy daje przegrzanie organizmu?

Objawy przegrzania organizmu mogą się manifestować na różne sposoby, zależnie od stopnia zaawansowania hipertermii. Początkowo mogą to być stosunkowo łagodne symptomy związane z niewielkim wzrostem temperatury ciała, takie jak zmiany w funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego, objawiające się na przykład omdleniami. Jednak w przypadku nasilenia się hipertermii, mogą pojawić się bardziej alarmujące objawy, które bez natychmiastowej interwencji mogą prowadzić nawet do śmierci, jak udar cieplny. Dlatego kluczowe jest rozpoznanie pierwszych sygnałów nadmiernego nagrzania organizmu oraz szybkie podjęcie działań chłodzących.

Przyjęta definicja udaru cieplnego, zaproponowana przez Bouchama i Knochel w 2002 roku, opisuje ten stan jako podniesienie temperatury ciała powyżej 40°C, współistniejące z objawami ze strony ośrodkowego układu nerwowego. Wśród charakterystycznych symptomów znajdują się splątanie, drażliwość, drgawki oraz zaburzenia świadomości. Inne objawy udaru cieplnego, wskazane przez Japońskie Stowarzyszenie Medycyny Ratunkowej, obejmują rozsiane zakrzepice naczyniowe, zaburzenia neurologiczne oraz niewydolność narządów, takich jak wątroba czy nerki.

Należy pamiętać, że nawet temperatura poniżej 40°C nie wyklucza ryzyka udaru cieplnego, ponieważ pomiar temperatury głębokiej organizmu może być opóźniony. Dlatego szybkie rozpoznanie hipertermii i natychmiastowe działania mają kluczowe znaczenie dla skuteczności leczenia i poprawy rokowań pacjentów.

Przegrzanie organizmu – skutki

Świadomość negatywnych konsekwencji przegrzania organizmu jest obecna w medycynie od starożytności, począwszy od czasów Hipokratesa, który opisał wpływ “ciepła słonecznego” na ludzki organizm, mogący prowadzić do gorączki i drgawek. Od tamtych czasów wiedza na temat procesów zachodzących w ciele ludzkim znacznie się rozwinęła. Współczesna medycyna wykazała, że utrzymanie właściwej temperatury ciała jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Idealna temperatura wynosząca około 37°C ± 0,5°C umożliwia optymalny przebieg reakcji biochemicznych. W takiej temperaturze kluczową rolę odgrywają białka enzymatyczne i transportowe.

Kiedy temperatura ciała wzrasta do poziomu krytycznego, tj. powyżej 41,6°C, następuje denaturacja białek, co prowadzi do trwałej utraty ich funkcjonalności i poważnych zaburzeń w przebiegu procesów fizjologicznych. Przekroczenie wartości 42,2°C prowadzi do destabilizacji fosfolipidów i lipoprotein, co skutkuje uszkodzeniem komórek i może prowadzić do niewydolności wielonarządowej. Hipertermia powoduje również uwolnienie większych ilości cytokin prozapalnych. Takich jak interleukina-1 i interleukina-6, które dalszym procesem mogą zaostrzać stan zapalny i szkodzić zdrowiu organizmu.

Pierwsza pomoc

W momencie zauważenia objawów przegrzania organizmu, niezwłocznie należy podjąć odpowiednie kroki, aby zapobiec poważnym komplikacjom zdrowotnym. Oto szczegółowy poradnik, jak skutecznie udzielać pierwszej pomocy przy przegrzaniu organizmu:

1. Zabezpieczenie miejsca i osoby: Przenieś osobę w cieniste i chłodne miejsce, zapewniając dostęp do świeżego powietrza. Upewnij się, że pomieszczenie jest dobrze przewietrzone.
2. Usunięcie nadmiaru odzieży: Poluzuj lub zdejmij zbędną odzież, aby umożliwić skórze swobodną wymianę ciepła z otoczeniem.
3. Ułożenie osoby w odpowiedniej pozycji: W zależności od stanu osoby, wybierz odpowiednią pozycję. Jeśli twarz chorego jest czerwona, najlepiej ułożyć go w pozycji półleżącej. Gdy twarz jest blada, należy położyć chorego niżej od tułowia.
4. Schładzanie organizmu: Zastosuj chłodne okłady na ciało, unikając polewania zimną wodą, co mogłoby wywołać skurcz naczyń krwionośnych. Zamiast tego, skrapiaj skórę letnią wodą lub stosuj chłodne okłady. Kontynuuj schładzanie aż do momentu, gdy temperatura ciała spadnie do 38°C.
5. Nawadnianie: Upewnij się, że osoba chora pije odpowiednie płyny. Najlepiej podawać wodę mineralną z dodatkiem soli, co pomoże uzupełnić utracone elektrolity.
6. Monitorowanie stanu zdrowia: Jeśli mimo zastosowanych działań osoba czuje się gorzej, doświadcza silnych drgawek, splątania lub utraty przytomności, natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe, dzwoniąc pod numer 112 lub 999.